اتصالات جوشی ساکت فلزی دسته ای از اتصالات هستند که با شناخت آن ها به روشی استاندارد برای نشانه‌گذاری در اتصالات جوشی دست پیدا می‌کنیم. این روش استاندارد ابعاد، تلورانس‌ها و نشانه‌گذاری‌ها را برای اتصالات جوشی ساکت در سیستم‌های لوله‌کشی مشخص می‌کند.
با دانستنی‌های آهن نرخ درباره انواع اتصالات جوشی ساکت دار اطلاعات مفیدی به دست خواهید آورد.
در این مقاله می‌خوانیم:
اتصالات جوش ساکت چیست؟
ساکت ولد Socket Weld یا اتصالات جوشی ساکت به آن دسته از اتصالات لوله گفته می‌شود که یک ناحیه فرورفته شیار مانند در بدنه دارند. هنگام اتصال لوله به‌راحتی می‌توانید لوله را در ناحیه فرورفته یا ساکت شیر، فلنج و سایر اتصالات لوله قرار داده، با جوشکاری محکم نمایید. از ویژگی‌های مهم اتصالات جوشی ساکت دار درجه‌بندی و تقویت اتصالات لوله برای فشار بالا است که طیف گسترده‌ای از کاربردهای صنعتی را پوشش می‌دهند.
اتصالات جوشی ساکت به دلیل قفل شدن شیارهای ساکتی در محل اتصال و مستحکم شدن به‌وسیله جوش ویژه، قدرتمندترین اتصال بدون نشت را فراهم می‌کنند. اتصالات جوشی ساکت دار برای حمل یا جابه‌جایی مواد شیمیایی قابل اشتعال، سیالات ضایعاتی و سمی یا خطرناک در خطوط لوله نصب می‌شوند. به‌این‌ترتیب اتصالات جوشی ساکت بالاترین ایمنی و حداقل احتمال نشت را به سیستم لوله‌کشی صنعتی و خطوط لوله شما اضافه می‌کنند.
استاندارد اتصالات جوشی ساکت چیست؟
اتصالات جوشی ساکت مطابق با مشخصات استانداردهای ASME و ASTM تولید می‌شوند و از کیفیت بالایی برخوردار هستند. اتصالات جوشی ساکت مجموعه‌ای از انواع اتصالات لوله را در برمی‌گیرند که با نام اختصاری SW در ادامه نام قطعه مشخص می‌شوند. انواع فلنج فلزی در اتصالات لوله‌کشی برای سیستم‌های تحت‌فشار، از نوع فلنج جوشی ساکت با عنوان فلنج‌های SW در دسترس هستند. همچنین حین جوشکاری شیرآلات صنعتی در تأسیسات، لوله‌ها در قسمت فرورفته شیارهای ساکت وارد می‌شوند و محل اتصال با جوش فیلر پُر می‌شود.
اتصالات لوله SW یا اتصالات لوله ساکتی جوشی در انواع مختلفی به شرح زیر موجود هستند:
کوپلینگ جوشی ساکت کامل SW Full Coupling :
کوپلینگ کامل قطعه‌ای از اتصالات لوله است که برای اتصال دو لوله به یکدیگر استفاده می‌شود. Coupling جوشی ساکت کامل (SW) برای لوله‌ها با ابعاد هماهنگ، یک اتصال آب‌بندی شده و پایدار فراهم می‌کند. کوپلینگ جوشی ساکت دار (SW) در سیستم‌های با دما و فشار متوسط و بالا استفاده می‌شوند، و لولههای با قطر کم را پوشش می‌دهند.
کوپلینگ جوشی ساکت کامل (SW Full Coupling) معمولاً برای قطر لوله NPS 2 یا کمتر استفاده می‌شود و پس از جوش ساکتی غیرقابل‌تعویض است. بهره‌وری در لوله فولادی ضدزنگ که در سیستم لوله‌کشی تحت‌فشار یا حرارت بالا قرار دارند، با اتصالات جوشی ساکت بهبود می‌یابد.
نیم کوپلینگ جوشی ساکت کاهش‌دهنده SW Reducing Coupling :
نیم کوپلینگ جوشی ساکت در یک انتها از طریق رزوه به لوله متصل می‌شود و در سر دیگر لوله در شیار ساکت جوش داده می‌شوداز این قطعه برای اتصال لوله‌هایی با قطرهای مختلف استفاده می‌شود.
سه‌راهی جوشی ساکت SW Tee :
در معرفی اتصالات جوشی ساکت فلزی، سه‌راهی جوشی ساکت برای ایجاد انشعاب بین لولههای هم قطر استفاده می‌شود. همچنین سه‌راهی کاهنده جوشی ساکت دار برای ایجاد اتصال بین انشعابات لوله از قطر بزرگ‌تر به قطر کوچک‌تر کاربرد دارد.
زانویی جوشی ساکت SW Elbow :
با الگوی۹۰ درجه و ۴۵ درجه برای تغییر جهت جریان سیالات با خوردگی بالا، بسیار ایمن‌تر عمل می‌کنند. هنگام استفاده از درپوش جوشی ساکت نیاز دارید علاوه بر توجه به قطر لوله، درجه فشاری که نهایتاً لوله تحمل می‌کند را در نظر بگیرید.
به‌طورکلی می‌توانید اتصالات جوشی ساکت را در میان انواع اتصالات فولادی فورج، همچنین کلاس‌های مختلف اتصالات فولادی ضدزنگ، بنا به نیازتان بیابید.
جوش ساکت چیست؟
جوش ساکت SW عملیات جوشکاری فیلر یا پرکننده در لبه‌های لوله‌ها و اتصالات جوشی ساکت از جمله کاهنده، سه‌راهی و زانویی است. این نوع جوش برای اتصال دائم لوله‌هایی که در شکاف اتصالات جوش ساکت یا فلنج یا شیرآلات قرار می‌گیرند، استفاده می‌شود. هنگامی که لوله به‌درستی وارد شکاف اتصالات جوش ساکت می‌شود، جوش‌های پرکننده فیلر، آب‌بندی مستحکم و غیرقابل‌نفوذی در محل اتصال به وجود می‌آورد.
عوامل مهم در جوشکاری ساکت
دو عامل در فرایند جوشکاری ساکت بین دو قطعه یا دو جزء لوله دخالت دارند. به‌خاطر داشته باشید برای کامل شدن جوشکاری اتصالات جوشی ساکت باید یکی از اتصالات قطر بیشتری نسبت به دیگری داشته باشد. به‌این‌ترتیب لوله با قطر کمتر را وارد قطعه دیگر می‌کنید و در حاشیه قطعه بزرگ‌تر، جوشکاری را انجام می‌دهید. برای انجام جوش ساکت نیاز به هیچ کار اضافه‌ای برای آماده‌سازی انتهای لوله یا قطعات نیست، به همین علت فرایند اتصال آسان و سریع است. به‌طورکلی در اتصالات جوش ساکت برای لولههای با قطر کوچک، معمولاً تا ۴ اینچ از جوش ساکتی استفاده می‌شود.
نحوه انجام جوشکاری ساکت:
با معرفی اتصالات جوشی ساکت فلزی، خطوط لوله و سیستم لوله‌کشی را سریع و ایمن آب‌بندی می‌کنید. اتصالات جوشی ساکت دار در داخل بدنه نزدیک به انتها دارای فرورفتگی‌هایی هستند که لوله‌ها قبل از جوشکاری در آنها جای می‌گیرند. بین انتهای لوله و پایین قطعه ساکت دار؛ شکافی کوچک وجود دارد و لوله در اثر گرمای جوشکاری در آن گسترش پیدا می‌کند. این شکاف در اتصالات جوشی ساکت معمولاً ۱/۱۶ اینچ است. از قرارگرفتن لوله در موقعیت خود اطمینان حاصل می‌کنید و جوشکاری فیلر را در محلی که قطر لوله با ساکت برخورد می‌کند انجام می‌دهید.
از مهم‌ترین کاربردهای اتصالات جوشی ساکت می‌توانیم به خطوط لوله انتقال بخار در تأسیسات با عمر طولانی اشاره کنیم. استفاده از گازهای قابل اشتعال یا مایعات قابل تصعید و فرّار در لوله‌ها با اتصالات جوشی ساکت ایمن‌تر هستند. اتصالات جوش ساکت فلزی دوام بالایی برای تأسیسات لوله‌کشی صنعتی و ساختمانی به همراه می‌آورند.
مزایا و معایب اتصالات جوشی ساکت
در معرفی اتصالات جوشی ساکت فلزی، توجه به مزایا و معایب آنها به شما کمک می‌کند تا بهترین انتخاب را بر اساس نیازتان داشته باشید.
مزایا اتصالات جوشی ساکت:
تراز آسان:
از مزایای اتصالات جوشی ساکت می‌توانیم به‌سادگی تراز کردن دو قطعه هنگام اتصال یاد کنیم. اتصالات جوشی ساکت به دلیل داشتن فرورفتگی در لبه داخلی، از لغزیدن لوله جلوگیری می‌کنند و دیگر نیازی به خال‌جوش‌های اولیه در محل اتصال ندارند. به این دلیل تراز کردن لوله در محل اتصال ساده‌تر است و می‌توانید عملیات جوشکاری را سریع‌تر انجام دهید.
خطر نشت کمتر:
در اتصالات جوشی ساکت به دلیل پرشدن شیار از بیرون و جوشکاری ساکت، محل اتصال به‌خوبی آب‌بندی می‌شود تا از هرگونه نشت جلوگیری نماید.
عدم نفوذ فلز جوش به سوراخ لوله:
در جوشکاری ساکتی اطراف بیرونی لبه لوله جوشکاری می‌شود و به‌این‌ترتیب احتمال نفوذ مواد به حفره داخلی لوله و اتصال به حداقل می‌رسد.
عدم نیاز به ماشین‌کاری خاص:
در اتصالات جوشی ساکت دار نیازی به رزوه کاری در انتهای لوله یا اتصالات ندارید. فرو رفتگی‌ها و شیارها کار هماهنگ شدن قطعات باهم را انجام می‌دهند.
نصب ارزان‌تر در مقایسه با اتصالات جوشی لب‌به‌لب:
به دلیل عدم نیاز به آماده‌سازی قبلی، و قابلیت جا خوردن قطعات در یکدیگر؛ عملیات جوشکاری با صرف وقت و مواد جوش کم‌تری انجام می‌گیرد.
معایب اتصالات جوش ساکت:
دشواری تمیزکردن شکاف انبساط:
در لبه‌های اتصالات جوشی ساکت شکافی جهت هماهنگی با انبساط در حین جوشکاری وجود دارد.
مواد سیال در جریان می‌توانند در شکاف انبساط جمع شوند و تمیزکردن آنها دشوار است.
خوردگی از طریق شکاف‌ها:
شکاف‌های داخلی و شکاف‌های انبساط مرتبط با اتصالات جوشی ساکت اغلب منجر به خوردگی می‌شوند.
برای جلوگیری از افزایش میزان خوردگی لازم است شکاف‌ها در زمان جوشکاری به خوبی هم‌سطح شوند.
عدم تناسب با صنایع غذایی:
اتصالات جوشی ساکت به دلیل شیارهای داخلی و احتمال تجمع مواد، برای صنایع غذایی مناسب نیستند.
