لوله سیاه چیست؟ لوله فولادی سیاه چه کاربردی در پایپینگ و لوله کشی دارد؟ انواع لوله های فولادی در صنعت لوله کشی و پایپینگ از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. لوله سیاه از رایج‌ترین لوله‌ های فولادی است که در عین قیمت لوله ارزان‌ برای لوله کشی عمومی و خطوط لوله انتقال مناسب عمل می‌کند. لوله سیاه از فولادی ساخته می‌شود که با لایه‌ای مانند روی یا رنگ پوشش داده نشده است. ازآنجایی‌که لوله فولادی بدون پوشش اضافی به دلیل تشکیل اکسید آهن سطحی تیره دارد؛ لوله سیاه نامیده می‌شود. در این بخش از دانستنی‌های وبلاگ آهن نرخ به این تعریف می‌پردازیم که لوله سیاه چیست؟ و تفاوت لوله سیاه با لوله گالوانیزه را بررسی می‌کنیم.

همچنین کاربرد لوله سیاه در پایپینگ و لوله کشی را برمی‌شماریم.

در این مقاله می‌خوانید:

• لوله سیاه چیست؟
• تاریخچه ساخت لوله سیاه
• تفاوت لوله سیاه و لوله گالوانیزه
• نحوه تشخیص لوله سیاه از لوله گالوانیزه
• کاربردهای لوله سیاه Black Steel Pipe
• مزایای لوله سیاه در لوله کشی و پایپینگ

لوله سیاه چیست؟

لوله فولادی سیاه Black steel pipe از فولادی ساخته می‌شود که با لایه‌ای محافظ مانند روی Zn یا رنگ پوشش داده نشده است و با اکسیدشدن از خود محافظت می‌کند. ازآنجایی‌که لوله فولادی سیاه سطحی تیره دارد که در طی فرایند تولید، توسط اکسید آهن تشکیل می‌شود، به آن لوله سیاه می‌گویند. از لوله فولادی سیاه معمولاً در کاربردهایی استفاده می‌شود که به فولاد گالوانیزه نیاز ندارند.لازم به ذکر است که فولاد سیاه غیر گالوانیزه دارای محتوای کربن تا 2.1 درصد وزنی است.

به‌این‌ترتیب لوله سیاه از نوع لوله مانیسمان یا لوله بدون درز از فولاد کربنی با دو درصد کربن با عملیات حرارتی و نورد ساخته می‌شود. این ترکیب فولاد کربنی لوله سیاه را بسیار بادوام و در برابر خوردگی مقاوم می‌کند. خواندن مقاله تفاوت ساختاری لوله مانیسمان (بدون درز) و لوله درزدار فولادی اطلاعات مفیدی هماهنگ با نیاز شما در اختیارتان می‌گذارد.

تاریخچه ساخت لوله سیاه

اولین روش ساخت لوله‌ سیاه در اوایل دهه ۱۸۰۰ میلادی معرفی شد و پس از آن به طور پیوسته به فرایندهای مدرن امروزی ارتقا پیدا کرد. اولین لوله های فولادی از پایه فولاد کربنی با روش ایجاد سوراخ در یک توده شمش گرد فولادی انجام شد. سپس شمش حرارت داده شده از طریق یک سری قالب‌ها کشیده می‌شد تا فولاد کربنی را به یک لوله توخالی تبدیل کنند.

سالانه میلیون‌ها تن لوله فولادی تولید می‌شود که صنایع پایه و خطوط لوله انتقال را در کنار سیستم لوله‌کشی صنعتی و پایپینگ پشتیبانی می‌کنند. قابلیت تطبیق‌پذیری فولاد کربنی و فولاد آلیاژی با کاربردهای مختلف آن را به پرمصرف‌ترین محصولات در صنعت فولاد تبدیل کرده است. قیمت لوله سیاه از سایر انواع لوله فولادی ارزان‌تر است و درعین‌حال دارای مقاومت در برابر رطوبت و زنگ‌زدگی و استحکام بالایی است. به همین دلیل می‌توانید در مکان‌های مختلف و برای مصارف گوناگون از لوله سیاه استفاده کنید.

ازآنجایی‌که لوله‌های فولادی سیاه قوی هستند، از آنها در زیر زمین برای انتقال آب و گاز در سراسر شهرها و شهرک‌ها استفاده می‌کنند. لوله سیاه همچنین در صنعت ساختمان برای محافظت از سیم‌های برق استفاده می‌شوند. نکته جالب‌توجه در مورد لوله های فولادی سیاه  این است که می‌توانند هم محکم و هم سبک و مقرون‌به‌صرفه باشند. برای آشنایی بیش‌تر با انواع لوله های فولادی می‌توانید مقاله رایج‌ترین انواع فولاد در لوله کشی صنعتی و پایپینگ Piping را بخوانید.

تفاوت لوله سیاه و لوله گالوانیزه

لوله سیاه و لوله گالوانیزه دو مدل از رایج‌ترین انواع لوله های فولادی هستند که در لوله کشی تاسیسات و پایپینگ استفاده می‌شوند.  لوله های فولادی سیاه و لوله های فولادی گالوانیزه جنبه‌های مشابه زیادی دارند و ممکن است از هر کدام به‌جای دیگری استفاده شود.

به همین دلیل توجه شما را به اصلی‌ترین تفاوت لوله فولادی سیاه و لوله فولادی گالوانیزه جلب می‌کنیم:

• نوع پوشش: لوله سیاه و لوله گالوانیزه هر دو از یک پایه متریال فولادی اما با پوشش سطوح متفاوت هستند. بارزترین تفاوت این است که لوله گالوانیزه با لایه‌ای از فلز روی Zn پوشیده شده و لوله سیاه از لایه‌ای اکسید آهن تقویت‌شده که یک پوشش طبیعی است.

• قیمت هر شاخه لوله : لوله سیاه به دلیل طی‌کردن مراحل کم‌هزینه ضدزنگ شدن  و بدون مواد پوششی اضافی، لوله فولادی ارزان‌تری محسوب می‌شود. لوله گالوانیزه به دلیل بیش‌تر بودن  مراحل ساخت و گالوانیزه کردن گران‌تر است.

بیشتر بخوایند: استاندارد های لوله مانیسمان

• دوام و مقاومت در برابر خوردگی: هر چند که لوله سیاه از مقاومت نسبتاً خوبی در برابر رطوبت و عوامل طبیعی برخوردار است، اما لوله گالوانیزه بادوام‌تر است. ضخامت پوشش روی Zn ارتباط مستقیم با دوام لوله گالوانیزه و مقاومت در برابر خوردگی مواد صنعتی و شیمیایی دارد. لوله گالوانیزه همچنین به جلوگیری از تجمع رسوبات معدنی که باعث مسدودشدن لوله می‌شود کمک می‌کند. 

• خطوط لوله انتقال : لوله سیاه به‌صورت لوله بدون درز یا مانیسمان تولید می‌شود که آن را به نوع بهتری برای خطوط لوله انتقال گاز تبدیل می‌کند. لوله فولادی سیاه مقاومت بالاتری در برابر آتش نسبت به لوله گالوانیزه دارد؛ به این دلیل برای سیستم لوله کشی آتش‌نشانی مناسب‌تر است. همچنین لوله سیاه گزینه بسیار مناسبی برای حمل‌و‌نقل گاز پروپان و گاز طبیعی از طریق لوله کشی و پایپینگ ساختمان‌های صنعتی و تجاری و مسکونی است.

لوله گالوانیزه نسبت به لوله سیاه کمتر در معرض فرسایش قرار می‌گیرد؛ به همین دلیل لوله گالوانیزه بیش‌تر مناسب خط لوله انتقال آب و مایعات است. لوله گالوانیزه عمدتاً به‌منظور لوله‌کشی تاسیسات ساختمان خانگی و تجاری استفاده می‌شود. همچنین به دلیل جلوگیری از زنگ‌زدگی در جایگاه قاب داربست به‌خوبی عمل می‌کند. خواندن مقاله پایپینگ – لوله گالوانیزه چیست؟ مشخصات لوله گالوانیزه و کاربرد فولاد گالوانیزه در لوله کشی اطلاعات قابل‌توجه در این باره را در اختیار شما می‌گذارد.

نحوه تشخیص لوله سیاه از لوله گالوانیزه

 در نگاه اول لوله سیاه و لوله گالوانیزه مانند یکدیگر به نظر می‌رسند؛ چگونه می‌توانید این دو لوله را از هم متمایز کنید؟

 در اینجا سه ​​روش اصلی برای تشخیص لوله گالوانیزه از لوله سیاه را ارائه می‌دهیم:

1. رنگ لوله را بررسی کنید؛ لوله فولادی سیاه تیره‌تر از لوله گالوانیزه است.  رنگ آن مشکی مات است در‌حالی‌که لوله گالوانیزه نقره‌ای و خاکستری است. 
2. لوله گالوانیزه معمولاً برای لوله‌کشی آب و لوله سیاه برای لوله‌کشی گاز استفاده می‌شود، شما می‌توانید تفاوت را با موادی که حمل می‌کنند تشخیص دهید. 
3. اگر می‌خواهید نوع لوله استفاده شده در تاسیسات ساختمانی را تشخیص دهید؛ می‌توانید به سال استفاده لوله توجه کنید. لوله سیاه قدمت ساخت و استفاده بیش‌تری نسبت به لوله گالوانیزه دارد، بنابراین لوله‌های فولادی مربوط به ۳۰ تا ۴۰ سال قبل لوله سیاه هستند.

کاربردهای لوله سیاه Black Steel Pipe

لوله سیاه به دلیل استحکام و نیاز به تعمیر و نگهداری کم، کاربردهای متنوعی برای انتقال گاز به مناطق روستایی و سیستم لوله کشی گاز شهری دارد. همچنین ویژگی‌های فیزیکی سبک بودن و چکش‌خواری در عین مقاومت در برابر تغییرات محیطی باعث می‌شود لوله سیاه برای محافظت از سیم‌کشی برق استفاده شود. لوله سیاه همچنین برای انتقال بخار و هوا با فشار بالا گزینه مناسبی است. لوله سیاه به دلیل قابلیت‌های فیزیکی؛ لوله‌ای با مقاومت بالا است که با پوشش اکسید آهن در صنعت نفت و گاز برای انتقال نفت استفاده می‌شود.

از دیگر کاربردهای لوله های فولادی سیاه استفاده در صنایع کشاورزی و لوله کشی تخلیه زباله  است. مقاله پایپینگ – انواع لوله ‌انتقال آب و لوله کشی صنایع کشاورزی شما را با جزئیات بیش‌تری آشنا می‌کند. این مقاله را بخوانید. باکیفیت‌ترین تجهیزات لوله کشی تاسیسات صنعتی و ساختمانی را از ما در مرکز صنایع فولادی آهن نرخ بخواهید. همکاران متخصص ما در مرکز فروش تجهیزات لوله کشی آهن نرخ هماهنگ با نیاز شما برای خرید لوله و اتصالات لوله آماده ارائه خدمات هستند. با ما تماس بگیرید.

مزایای لوله سیاه در لوله کشی و پایپینگ

وجه تمایز بین لوله های فولادی سیاه و لوله های گالوانیزه که در تعیین کاربرد آن‌ها در لوله کشی و پایپینگ مؤثر هستند عبارت‌اند از:

• رسوبات و مسدودشدن لوله

پوشش روی در جداره داخلی لوله گالوانیزه می‌تواند به‌مرورزمان پوسته‌پوسته‌شده و لوله را مسدود کند. باتوجه‌به این موضوع، انتقال گاز توسط لوله های گالوانیزه خطرناک است، چرا که در صورت انسداد لوله، گازها می‌توانند منجر به انفجار شوند. بنابراین، از لوله های فولادی گالوانیزه اغلب برای حمل آب استفاده می‌شود. از طرف دیگر لوله سیاه برای حمل‌و‌نقل آب مناسب نیست، چراکه مواد معدنی جداره داخلی لوله فولادی سیاه تمایل به حل‌شدن در آب دارند. به‌این‌ترتیب سرعت خوردگی در لوله سیاه بالا می‌رود و خط لوله را نیز مسدود می‌کند. روش‌های جرم‌گیری لوله و رسوب‌زدایی لوله‌کشی در تاسیسات و پایپینگ را می‌توانید با خواندن این مقاله بیابید.

• تعمیر و نگهداری

لوله فولادی سیاه تعمیر و نگهداری کم‌تری می‌طلبد و  هزینه کم‌تری در زمینه اتصالات را به خود اختصاص می‌دهد.

• نصب و اجرای سیستم لوله کشی

لوله سیاه به‌خوبی می‌تواند در لوله کشی و پایپینگ زیرزمینی و همچنین خطوط لوله انتقال ایفای نقش کند. این یک مزیت برای لوله فولادی سیاه محسوب می‌شود که در مورد سایر متریال لوله خیلی صادق نیست. در این موارد توجه به هدف لوله‌کشی زیر زمینی در پایپینگ دارای اهمیت است. لوله سیاه به دلیل عدم محدودیت در برش طولی، رزوه کردن و استفاده از اتصالات لوله برای اجرا در هر مکانی نصب بسیار ساده‌ای دارد. لوله سیاه را نه‌تنها می‌توانید در طول‌هایی که از قبل رزوه شده‌اند خریداری کنید، بلکه به سفارش شما در طول موردنظرتان بریده و رزوه می‌شوند. برای لوله های فولادی سیاه با قطر دهانه بزرگ‌تر به‌جای رزوه در انتهای لوله از جوشکاری استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید:  رده لوله چیست؟ رده یا Schedule لوله

• قابلیت استفاده در سازه‌های حفاظتی

لوله سیاه یک لوله چندمنظوره محسوب می‌شود و ویژگی‌های خاص آن باعث می‌شود برای حفاظت از سیم‌کشی برق و سایر سازه‌های مراقبتی گزینه مناسبی باشد. برای اتصالات لوله هنگام استفاده از لوله فولادی سیاه می‌توانید از اتصالات هماهنگ وسیعی مانند اتصالات چدنی و یا اتصالات فورج استفاده نمایید. مقاله ساختار اتصالات فولادی فورج اطلاعات مفیدی در این باره در اختیار شما می‌گذارد. این مقاله را بخوانید. برای خرید تجهیزات لوله کشی موردنیاز در سیستم لوله کشی تاسیسات به فروشگاه صنایع فولادی آهن نرخ مراجعه کنید. تجهیزات پایپینگ هماهنگ با نیاز کارخانه‌های فرایندی را از ما در مرکز صنایع فولادی آهن نرخ بخواهید.

با مشاورین متخصص ما تماس بگیرید.

نویسنده: ویدا نگهبان

کلمات مرتبط: لوله سیاه – لوله گالوانیزه – پایپینگ – لوله کشی – لوله فولادی سیاه – انواع لوله های فولادی –