انواع عایق لوله در پایپینگ به مواد یا ترکیبی از مواد پیچیده شده در اطراف لوله‌ها گفته می‌شود که جریان انرژی گرمایی را کنترل می‌کنند. عایق‌کاری لوله‌ها به اقتصادی‌بودن پایپینگ کمک می‌کند، تلفات انرژی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد؛ در نتیجه هزینه انرژی به شکل قابل‌توجهی کم می‌شود. داخل سیستم لوله‌کشی صنعتی یا پایپینگ لوله‌ها بر اساس دمای عملیاتی و ضخامت عایق مندرج در P&ID دسته‌بندی و عایق‌بندی می‌شوند.
در این بخش از دانستنی‌‌های آهن نرخ به معرفی انواع عایق لوله در پایپینگ و سیستم لوله‌کشی صنعتی می‌پردازیم.
در این مقاله می‌خوانید:
- کاربرد عایق لوله در پایپینگ
- مزایای عایق لوله
- مواد و متریال عایق لوله
- انواع عایق لوله در سیستم‌های لوله‌کشی
- ساختار عایق‌بندی تجهیزات پایپینگ
کاربرد عایق لوله در پایپینگ
کاربرد عایق لوله در پایپینگ و لوله‌کشی صنعتی سه هدف اصلی را دنبال می‌کند:
- حفظ حرارت: با عایق لوله کاهش قابل‌توجه انرژی حرارتی و انتقال حرارت به و از سطح سیستم لوله‌کشی انجام می‌شود. بنابراین، عایق لوله گزینه مناسبی برای صرفه‌جویی در انرژی است و باعث افزایش بهره‌وری در پایپینگ می‌شود.
- عایق سرد Cold Insulation: یکی از کاربردهای مهم عایق لوله جلوگیری از تشکیل و جمع‌آوری رطوبت در سطح سیستم لوله‌کشی است. در هر سیستم لوله‌کشی صنعتی یا پایپینگ امکان تشکیل رطوبت بر روی سطوح سرد تجهیزات لوله‌کشی وجود دارد.
- محافظت شخصی: عایق لوله در ایجاد ایمنی سیستم لوله‌کشی بسیار مؤثر است. عایق لوله در پایپینگ از تماس بالقوه پرسنل با سطح سیستم لوله‌کشی که آنها را در معرض آسیب‌رسانی قرار می‌دهد، جلوگیری می‌کند.
مزایای عایق لوله
استفاده از عایق لوله مزایای مختلفی در جهت طول عمر لوله‌های مانیسمان و سیستم لوله‌کشی، همچنین کاهش خوردگی اتصالات لوله دارد.
- با عایق‌بندی لوله کنترل دمای فرایند را تسهیل کنید.
- با عایق لوله از ایجاد بخار و تراکم شبنم بر روی سطوح سرد پایپینگ جلوگیری کنید.
- قدرت فرایند و راندمان عملیاتی سیستم‌های گرمایش و سرمایش در لوله‌کشی صنعتی را با عایق لوله افزایش دهید.
- آسیب‌های عمده در لوله‌ها هنگام آتش‌سوزی یا حوادث، با استفاده از عایق لوله به شکل قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.
- عایق‌بندی سیستم لوله‌کشی تا حد زیادی از انتشار آلاینده‌ها به جو جلوگیری می‌کند.
- بر اساس الزامات فرایند؛ گاهی نیاز به پوشش عایق لوله با متریال ویژه دارید تا کنترل عوامل مختلف از راه دور امکان‌پذیر باشد.
- عایق لوله در پایپینگ و سیستم لوله‌کشی مجموعه فرایندی شما را در برابر حریق مراقبت می‌کند و برای جذب لرزش و عایق صوتی مؤثر است.
مواد و متریال عایق لوله
عایق لوله در پایپینگ معمولاً برای دمای پایین از پلاستیک سلولی منبسط شده یا مواد لاستیکی فوم ساخته می‌شود. برای دمای متوسط پایپینگ از عایق لوله ساخته شده با محصولات فیبر سلولزی استفاده کنید. عایق لوله برای پایپینگ در دمای بالا از سیمان‌های پیش‌ساخته یا مواد نسوز یا لایه‌های الیاف سرامیکی ساخته می‌شود. عایق و مواد جانبی باید صددرصد عاری از آزبست باشند. در سیستم لوله‌کشی صنعتی به طور معمول از الیاف معدنی، سیلیکون، الیاف سرامیکی و الیاف شیشه استفاده می‌شود. باتوجه‌به نوع فرایند در پایپینگ مواد پلی ایزوسیانورات، فوم پلی‌اورتان نیز به‌عنوان متریال عایق لوله استفاده می‌شوند.
انواع عایق لوله در سیستم‌های لوله‌کشی
در سیستم‌های لوله‌کشی انواع عایق لوله‌ها را می‌توانید بر اساس پارامترهای مختلفی طبقه‌بندی کنید.
طبقه‌بندی بر اساس عملکرد عایق لوله
- عایق گرم
- عایق سرما
- عایق محافظ شخصی
- عایق صوتی
دسته‌بندی عایق لوله در پایپینگ بر اساس انواع مواد عایق‌بندی
- عایق فیبری
- عایق سلولی
- عایق گرانول
انواع عایق لوله‌کشی بر اساس عملکرد عایق در پایپینگ
عایق گرم Warm insulation: عایق گرم بر روی سطوح داغ سیستم لوله‌کشی اعمال می‌شود تا از جریان انتقال حرارت جلوگیری کند. بنابراین، هدف اصلی عایق‌بندی لوله‌های گرم، حفظ حرارت است. پشم معدنی، پشم‌شیشه، سیلیکات کلسیم به‌عنوان مواد عایق گرم استفاده می‌شود.
عایق سرما Cold Conservation: برای سطوح سرد در سیستم لوله‌کشی و جلوگیری از افزایش گرمای بیرونی و تراکم رطوبت از این عایق لوله استفاده کنید. مواد عایق لوله برای عایق سرد اغلب از فوم پلی‌اورتان، فوم پرلیت منبسط شده و فوم پلی‌استایرن منبسط شده هستند.
عایق محافظ شخصی Personal protective insulation: تمام سطوح لوله‌کشی و پایپینگ در معرض حرارت بیش از ۶۵ درجه سانتی‌گراد دارای عایق لوله حفاظت شخصی هستند. مناطقی که توسط پرسنل ساخت‌و‌ساز یا تکنسین‌ها قابل‌دسترسی نیستند را می‌توانید بدون این عایق لوله قرار دهید. عایق لوله با متریال فلزی مش باز و پشم معدنی را می‌توانید به‌عنوان مواد عایق محافظ شخصی استفاده کنید. در معیار حفاظت شخصی؛ سطوح در معرض دید با ۶۰۰ میلی‌متر افقی یا ۲۱۰۰ میلی‌متر به‌صورت عمودی دسترسی معمولی، یا راهرو یا محل کار را باید عایق‌بندی کنید.
عایق صوتی sound insulation: عایق صوتی در پایپینگ برای تمام لوله‌هایی که به‌عنوان منبع صوتی بالقوه در نظر گرفته می‌شوند ارائه می‌شود. هدف اصلی عایق لوله به‌عنوان عایق صوتی کاهش نویز یا ارتعاش تا حد قابل‌قبول است و حداقل ضخامت آن معمولاً ۷۵ میلی‌متر است. عایق لوله با مواد فوم آکوستیک، فایبرگلاس، فوم‌های پلی‌استر – پلی‌اورتان، پشم سنگ و وینیل را می‌توانید به‌عنوان مواد عایق صوتی استفاده کنید.
انواع عایق لوله در پایپینگ بر اساس مواد عایق
عایق فیبری Fiber insulation: عایق فیبری از الیاف با قطر کوچک تشکیل شده که فضای بیرونی سطوح لوله را به‌خوبی در بر می‌گیرد. الیاف در عایق فیبری می‌توانند به‌صورت عمودی یا موازی با سطح عایق‌بندی قرار گیرند، به‌هم‌چسبیده یا جدا از هم باشند. متداول ترین الیاف مورداستفاده در عایق لوله برای سیستم لوله‌کشی صنعتی عبارت‌اند از سیلیس، پشم سرباره، پشم سنگ و آلومینا سیلیس. الیاف شیشه و پشم معدنی دو عایق لوله پرکاربرد از این نوع هستند که الیاف آنها معمولاً برای یکپارچگی ساختاری با چسب‌های آلی پیوند می‌خورند.
عایق سلولی Cellular insulation: مواد عایق لوله سلولی شامل سلول‌های کوچک مجزا از یکدیگر است. مواد عایق لوله سلولی برای پایپینگ از شیشه یا پلاستیک‌های فوم دار مانند شیشه سلولی، فوم فنولیک یا لاستیک نیتریل تشکیل شده است.
عایق گرانول Granular insulation: گرانول به گره‌های کوچک حاوی حفره‌ها یا فضاهای توخالی عایق دانه‌ای گفته می‌شود. چون گاز می‌تواند بین فضاهای بین گرانولی منتقل شود، عایق گرانولی با این‌که دارای سلول‌های مجزا و به‌هم‌پیوسته است؛ اما عایق سلولی محسوب نمی‌شود. این نوع مواد عایق لوله به‌عنوان مواد شل یا قابل‌ترکیب با چسب و الیاف تولید می‌شوند. گاهی اوقات مواد گرانولی تحت یک واکنش شیمیایی برای تشکیل عایق لوله سفت‌و‌سخت قرار می‌گیرند. سیلیکات کلسیم و ورمیکولیت نمونه‌هایی از عایق لوله گرانولی هستند.
ساختار عایق‌بندی تجهیزات پایپینگ
بخش اصلی سیستم عایق‌بندی و ایمنی پایپینگ Piping مواد عایق است و عناصر دیگری که سیستم عایق لوله را تشکیل می‌دهند عبارت‌اند از:
پوشش‌های محافظ: مانند انواع لوله گالوانیزه در صنعت که به‌عنوان عایق رطوبت و خوردگی عمل می‌کنند.
تجهیزات فشارشکن: ویژگی‌های انواع شیرهای فشارشکن و شیر اطمینان به‌عنوان بخشی از سیستم ایمنی و عایق لوله عمل می‌کنند.
روکش‌های فلزی پایپینگ : سازه‌های نگهدارنده لوله یا پایپ رک Pipe Rack در جایگاه محافظتی و عایق لوله نیز حائز اهمیت هستند.
لرزه‌گیر صنعتی یا Expansion joint : انواع لرزه‌گیر صنعتی در لوله‌کشی و پایپینگ نقش مؤثری در مراقبت از پیامدهای ارتعاش و عایق‌بندی اتصالات لوله دارند.
انسداد حفره‌ها و منافذ: نکات کاربردی در پایپینگ Piping و بررسی خوردگی به‌خوبی راهکارها، مواد و تجهیزات عایق‌بندی فضای پایپینگ را معرفی می‌کند.
ساختار عایق لوله
انواع عایق لوله در پایپینگ به شکل‌های مختلفی ساخته می‌شوند تا تناسب با کاربردها و عملکردهای خاص را حفظ کنند. به‌این‌ترتیب روش نصب عایق لوله تحت‌تأثیر فرم عایق ترکیبی و نوع مواد عایق لوله تعیین و اجرا می‌شود. پرکاربردترین فرم‌های عایق لوله در پایپینگ و سیستم لوله‌کشی صنعتی شامل این ترکیبات هستند: تخته‌های صلب و سخت، ورق‌ها، بلوک‌ها و اشکال ازپیش‌ساخته شده که برای نصب بر روی تجهیزات لوله‌کشی طراحی شده‌اند.
عایق لوله و عایق تجهیزات پایپینگ به اشکال و فرم‌های مختلف از عایقهای سلولی، دانه‌ای و فیبری تولید می‌شوند. همچنین پوشش‌های انعطاف‌پذیر از عایقهای فیبری ساخته می‌شوند و در پوشش‌های سخت سیمان به کار می‌برند. روش‌های نوین عایق‌بندی برای پرکردن نواحی نامنظم و فضاهای خالی، با فوم‌های ریخته‌شده یا کف‌های فوم و اسپری فوم امکان‌پذیر هستند.
چند نکته مهم مربوط به عایق لوله در پایپینگ
ضخامت عایق لوله بر اساس اندازه لوله، دمای عملیاتی معمولی، نیازهای کنترل دما و میزان انتقال حرارت تعیین می‌شود. حداقل ضخامت عایق لوله ۲۵ میلی‌متر است و اگر در مواضعی نیاز به ضخامت عایق بیش از ۷۵ میلی‌متر باشد، عایق در چندلایه ارائه می‌شود. نکته قابل‌توجه درمورد عایق‌بندی پایپینگ این است که نباید تا آزمایش هیدرواستاتیک – پنوماتیک عایق‌بندی اعمال شود. انواع فلنج فلزی در اتصالات لوله‌کشی برای پیشگیری از خطرات بهداشتی نیاز به عایق‌بندی دارند.
همچنین انواع مهم‌ترین شیرآلات صنعتی در تاسیسات به‌غیراز شیرهای کنترل و شیرهای فشارشکن باید عایق‌بندی شوند. لازم است اجرای عایق لوله در پایپینگ و سیستم لوله‌کشی صنعتی و لوله‌کشی تاسیسات را امری ضروری بدانید. برای خرید عایق لوله باکیفیت، جهت مصارف مختلف، لوله و تجهیزات لوله‌کشی موردنظر با مشاوران ما در سایت فروش آهن نرخ تماس بگیرید.
