لوله کشی فرایندی Process Piping چیست؟ پایپینگ در صنایع فرایندی چه نقشی دارد؟ لوله کشی فرایندی یا پایپینگ نقش شاهراه حیاتی را در صنایع مختلف ایفا می‌کنند. بدون لوله کشی فرایندی عموماً صنایع نمی‌توانند به تولید ادامه دهند. لوله های فرایندی در پایپینگ برای حمل‌ونقل ایمن و کارآمد سیالات مانند مایعات، گازها و دوغاب‌ها ضروری هستند.
در این بخش از دانستنی‌های آهن نرخ به معرفی لوله کشی فرایندی Process Piping و نقش پایپینگ در صنایع می‌پردازیم و با الزامات نصب و اجرا در صنایع مختلف آشنا می‌شویم. همچنین در این فرصت همچنین مروری جامع بر اجزای لوله کشی فرایندی و مواد، تکنیک‌های نصب ارائه می‌کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
- لوله کشی فرایندی چیست؟
- اجزای لوله کشی فرایندی
- تکنیک ها و استانداردهای نصب در لوله کشی فرایندی و پایپینگ
لوله کشی فرایندی چیست؟
لوله کشی فرایندی Process Piping سیستم حمل و انتقال جریان سیالات در حین پروسه فراوری و تولید است که از کارخانه‌ها و پالایشگاه‌های شیمیایی تا تأسیسات دارویی را دربر می‌گیرد. سیستم‌های لوله‌کشی فرایندی ستون فقرات بسیاری از عملیات صنعتی از جمله واحدهای فراوری مواد غذایی هستند. لوله‌کشی فرایندی به شبکه‌ای از اجزای متصل‌به‌هم اطلاق می‌شود که برای انتقال سیالات در یک تاسیسات صنعتی استفاده می‌شوند. لوله‌کشی فرایندی برای رسیدگی به انواع مایعات و گازهای خاص و رعایت استانداردهای ایمنی و عملکرد دقیق هر بخش فرایند طراحی می‌شود. به‌این‌ترتیب لوله کشی فرایندی جریان حرکت مواد مختلف مانند: مواد شیمیایی و فراورده‌های نفتی، آب و بخار مایعات، گازها و هوا، مبردها و سردکننده‌ها را تسهیل می‌کنند.
از دیدگاه مهندسی، لوله کشی فرایندی را می‌توانیم سیستمی از اجزای لوله کشی تعریف کنیم که طبق دستورالعمل‌های استاندارد ASME B31.3 طراحی شده است. یعنی به‌طورکلی، هر سیستم لوله‌کشی صنعتی که بر اساس کدها و استانداردهای پایپینگ ASME B31.3 طراحی شده باشد، لوله کشی فرایندی نامیده می‌شود. استاندارد پایپینگ ASME B31.3 برای انتقال سیالات تحت دما، فشار و شرایط محیطی مختلف استفاده می‌شود. لوله کشی فرایندی تحت استانداردهای پایپینگ ASME B31.3 را به‌عنوان لوله‌هایی که برای حمل مواد در پالایشگاه‌های نفت استفاده می‌شود، تعریف می‌کنند. همچنین لازم به ذکر است سیستم لوله کشی صنعتی که تحت کد و استاندارد ASME B31.1 طراحی شده باشد را به‌عنوان لوله کشی برق شناسایی می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: جوشکاری فولاد گالوانیزه در پایپینگ
لوله کشی فرایندی Process Piping و نقش پایپینگ در صنایع و کارخانه‌های مختلفی به شکل گسترده قابل‌مشاهده است:
- کارخانه‌های شیمیایی
- صنایع دارویی
- کارخانه‌های نساجی
- صنایع تولید کاغذ
- فراوری سنگ معدن
- تولید نیمه‌هادی‌ها
- صنایع برودتی
- تاسیسات تولید نفت و گاز طبیعی در خشکی و دریا
- تاسیسات فراوری و کارخانه‌های مواد غذایی و آشامیدنی – پایپینگ صنایع غذایی
می‌توانید برای خرید تجهیزات لوله کشی فرایندی هماهنگ با نیاز کارخانه‌های تولیدی با مشاورین ما در دفتر فروش صنایع فولادی آهن نرخ تماس بگیرید. همکاران ما پاسخگوی نیاز شما در صنایع مختلف هستند.
اجزای لوله کشی فرایندی
لوله‌کشی فرایندی از طیف وسیعی از اجزای لوله‌کشی تشکیل شده است. برخی از پرکاربردترین قطعات لوله کشی برای لوله کشی فرایندی عبارت‌اند از:
لوله ها Pipes
عنصر اصلی هر سیستم لوله کشی و پایپینگ لوله ها هستند که در مواد و متریال مختلفی بنا بر نوع سیال و نوع فرایند انتخاب می‌شوند. انواع لوله فولادی باتوجه‌به تفاوت ساختاری لوله مانیسمان (بدون درز) و لوله درزدار فولادی در صنایع بر اساس نوع فرایند استفاده می‌شوند. از پرکاربردترین لوله ها در لوله کشی فرایندی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لوله فولاد کربنی Carbon Steel
- لوله فولاد ضد‌زنگ Stainless Steel
- لوله آلیاژی Alloy pipe
- مس Copper
- پلاستیک PVC و CPVP
انتخاب متریال لوله به عواملی مانند خواص سیال، دما، فشار و نیازهای مقاومت در برابر خوردگی بستگی دارد. مقاله متریال پایپینگ + جدول متریال لوله‌کشی در صنایع اطلاعات مفیدی درباره متریال لوله ها در اختیار شما می‌گذارد.
انواع اتصالات لوله Fittings
اتصالات لوله برای اتصال لوله‌ها، تغییر جهت و کنترل جریان سیال در لوله کشی فرایندی استفاده می‌شوند و متداول‌ترین اتصالات شامل زانویی و سه‌راهی و کاهنده‌ها است. در لوله کشی فرایندی هماهنگی متریال اتصالات لوله و پیکربندی آن‌ها با لوله‌ها متناسب با نیازهای خاص بسیار حائز اهمیت است. مقاله پایپینگ و تجهیزات لوله‌کشی مؤثر برای هر کاربرد شما را در این بخش راهنمایی می‌کند. این مقاله را از دست ندهید.
شیرآلات صنعتی Valves
شیرآلات صنعتی در لوله کشی فرایندی شرایط مختلف جریان سیال را تنظیم می‌کنند، همچنین فشار سیالات را در سیستم‌های لوله کشی فرایند کنترل می‌نمایند. شیرها در لوله کشی فرایندی می‌توانند دستی یا خودکار باشند و هر کدام برای کنترل فرایند و ایمنی بسیار مهم هستند. انواع شیرهای صنعتی متداول در لوله کشی فرایندی شامل شیرآلات دروازه و شیرهای گلوب و شیرآلات توپی و شیرهای چک هستند. مقاله نحوه انتخاب شیرآلات صنعتی در سیستم لوله کشی به شما کمک می‌کند تا کارآمدترین شیرآلات صنعتی را برای لوله کشی فرایندی خود انتخاب کنید.
انواع فلنج Flanges
فلنج نوعی قطعه از اتصالات ویژه است که امکان اتصال لوله‌ها و تجهیزات لوله کشی را به یکدیگر فراهم می‌کند. فلنج‌ها یک اتصال ایمن را تشکیل می‌دهند و بر اساس نیاز به عملکرد در لوله کشی فرایندی دارای استانداردهای مختلفی هستند. اندازه‌ها و درجه‌بندی‌های فشار مختلف برای فلنج‌ها موجود هستند که باعث سازگاری و اتصالات بدون نشتی قابل‌اطمینان می‌شوند. دانستنی‌های کلاس فلنج در پایپینگ Flange class in piping به‌تفصیل تمام ویژگی‌های لازم فلنج ها را برای مصارف گوناگون در لوله کشی فرایندی به شما معرفی می‌کند.
لازم به یادآوری است سایر تجهیزات پایپینگ که در بخش‌های مختلف لوله کشی فرایندی استفاده می‌شوند، بخشی از لوله کشی فرایندی نیستند. هر چند این تجهیزات لوله‌کشی سیستم کاملی را برای عملکرد موفقیت‌آمیز تاسیسات لوله کشی فرایندی فراهم می‌کنند؛ اما استانداردهای ویژه‌ای دارند.
متداول‌ترین تجهیزات پایپینگ که در لوله کشی فرایند مورداستفاده قرار می‌گیرند شامل موارد زیر هستند:
- انواع مبدل حرارتی Heat exchanger
- پمپ ها – انواع پمپ در پایپینگ – پمپ سانتریفیوژ Centrifugal pump و همچنین پمپ جابجایی مثبت در پایپینگ Positive displacement pump که بنا بر ضروریات فرایندی کاربرد دارند.
- استرینر یا صافی – نقش استرینر یا صافی در پایپینگ Strainers in piping برای محافظت از تجهیزات لوله کشی فرایندی در برابر نفوذ ذرات زائد بسیار مهم است.
- ساپورت لوله pipe support
- انواع عایق لوله در پایپینگ
- حلقه انبساط در پایپینگ Expansion Loop – که به لوپ در لوله کشی فرایندی نیز شهرت دارد.
- لرزه گیر صنعتی Expansion joint
- مخازن تحت‌فشار Pressure Vessels
- کمپرسورها Compressors
- توربین‌ها Turbines
تکنیک ها و استانداردهای نصب در لوله کشی فرایندی و پایپینگ
نصب لوله کشی فرایندی Process Piping و نقش پایپینگ در صنایع نیازمند رعایت دستورالعمل‌های خاص و استانداردهای صنعتی ویژه است. این دستورالعمل‌ها برای اطمینان از ایمنی و قابلیت عملکرد مطمئن ضروری هستند. برای آشنایی بیشتر با استانداردهای موردنیاز در سیستم لوله کشی فرایندی بر این مقاله کلیک کنید: رایج ترین کدها و استانداردهای پایپینگ Piping standards
تکنیک های نصب لوله کشی فرایندی برای اجرای صحیح طراحی پایپینگ شامل این فعالیت‌ها و مراحل است:
- مسیریابی لوله ها: مسیریابی لوله بخش از مراحل نصب لوله کشی فرایندی در مهندسی پایپینگ است. مسیریابی لوله ها شامل برنامه‌ریزی طرح خط لوله برای رعایت ملاحظات ترکیب‌بندی و نظم پایپینگ و همچنین ایجاد بهترین شرایط اقتصادی و بهره‌وری انجام می‌گیرد. مسیریابی لوله ها در انواع لوله کشی فرایندی حتماً قبل از تصمیم‌گیری در مورد محل قراردادن لوله ها انجام می‌شود. به‌این‌ترتیب ایمنی، اثرات ارتعاش، خوردگی و سرویس‌های بازرسی و تعمیر و نگهداری مستمر روی لوله ها در مسیریابی لوله کشی فرایندی در نظر گرفته می‌شود.
- برش لوله: برش لوله یا اندازه‌کردن و تنظیم طول لوله در لوله کشی فرایندی یک عملیات صنعتی مکانیزه است که با استفاده از لوازم برش ویژه انجام می‌شود. برخی از رایج ترین تکنیک های برش لوله های فرایندی شامل موارد زیر هستند. هر عملیات برش در لوله کشی فرایندی برای نوع خاصی از متریال لوله است و مزایای خاص خود را دارد:
ساینده abrasive cutting
اره نواری band saw cutting
اره سرد cold sawing
لیزری laser cutting
تراش lathe cutting
شیرینگ shearing
بیشتر بخوانید: ویژگی انواع شیر های فشار شکن
- رزوه‌کاری: رزوه‌کاری دو سر لوله های فرایندی پس از برش برای اتصالات غیرجوشی ضروری است.ایجاد رزوه پیچ در انتهای لوله برای اتصال مکانیکی دو انتهای لوله در پایپینگ یک مرحله حیاتی به شمار می‌آید. رزوه‌های لوله در لوله کشی فرایند نه‌تنها برای ایجاد اتصالات مکانیکی بلکه برای آب‌بندی گاز یا مایع، جهت ویژگی ضد نشت استفاده می‌شود.
- جوشکاری: جوشکاری دو لوله فولادی یا اتصال لوله به اتصالات جوشی در لوله کشی فرایند از طریق روش‌های مختلف جوشکاری امکان‌پذیر است. هر روش جوشکاری لوله بر اساس متریال لوله و نوع کاربری، همچنین محل نصب و الزامات ایمنی انتخاب می‌شود. روش‌های جوشکاری در لوله کشی فرایندی شامل جوشکاری قوس الکتریکی، جوشکاری MIG و جوشکاری TIG است.مقاله استانداردهای پایپینگ در تجهیزات MSS-SP – جوشکاری AWS – خوردگی NACE اطلاعات مفیدی درباره نکات کلیدی نصب لوله کشی فرایندی در اختیار شما می‌گذارد.
- آزمایش فشار: این آزمایش یعنی پرکردن سیستم لوله کشی فرایندی با یک مایع که معمولاً آب است، تا تحمل فشار بار داخلی اندازه‌گیری شود. آزمایش فشار در لوله کشی فرایندی و پایپینگ برای کمک به تشخیص نشت بصری است و سیستم تا جایی تحت‌فشار آزمایش قرار می‌گیرد که رنگ هشدار مشخص شود. سپس با بستن شیر ورودی و مشاهده چگونگی افت فشار و اطمینان از عدم نشتی، از ایمنی سیستم اطمینان حاصل می‌شود.
کدها و استانداردهای پایپینگ ASME B31.3، ASME B31.1، و API 570 بهترین روش‌ها را برای طراحی، ساخت، بازرسی و آزمایش سیستم‌های لوله کشی فرایندی بیان می‌کنند. دانشنامه مرجع استانداردهای پایپینگ در لوله و اتصالات لوله – ASME و API و ASTM به شما کمک می‌کند درباره الزامات لوله کشی فرایندی بیشتر بدانید. انواع لوله و اتصالات در لوله کشی فرایندی هماهنگ با نیازتان را از صنایع فولادی آهن نرخ بخواهید.
برای خرید تجهیزات لوله کشی و پایپینگ با مشاورین ما در مرکز فروش صنایع فولادی آهن نرخ تماس بگیرید.
با ما تماس بگیرید.
